De keizer heeft er de smoor in

Wilhelm had er de smoor in en niet zo'n beetje ook. Als kleinzoon van de Britse koningin Victoria was hij verwant aan zowat iedereen van koninklijken bloede in Europa en dat waren er niet weinig. Zo'n grote familie kán heel genoeglijk zijn, maar het hoeft niet. In zijn geval werd hij er vaak fijntjes aan herinnerd dat vrijwel alle landen die ertoe deden koloniën hadden, behalve Duitsland.

Keizer Wilhelm II

Groot-Brittannië was eind van de 19e eeuw op het hoogtepunt van z'n macht. 'Brittania rules the waves' was geen loze kreet. Niet alleen voor Groot-Brittannië maar ook voor veel andere Europese landen vormden de koloniën een belangrijke basis van hun welvaart. Duitsland was echter nog druk doende om één land te worden uit de talloze koninkrijkjes en andere vorstendommen waaruit het kortgeleden was ontstaan en kanselier Bismarck vond al dat gedoe in het buitenland maar lastig.

De keizer dacht daar iets anders over en ontsloeg de kanselier. Zijn leven lang had Wilhelm al een minderwaardigheidscomplex doordat hij bij zijn geboorte een lamme arm had opgelopen. Niet echt een pluspunt voor een keizerlijke ijzervreter. Zelfs zijn eigen moeder vond dat hij 'een schandelijke mislukking' was. Als hij ervoor kon zorgen dat Duitsland eigen koloniën kreeg, dan zou dat wonderen doen voor zijn reputatie. Keizer Wilhelm droomde van een groot koloniaal rijk met bijbehorende zeemacht waardoor hij Groot-Brittannië naar de kroon kon steken.

Duits Zuidwest-Afrika in 1904

Op de Koloniale Conferentie van Berlijn (1884-1885) verdeelden de Europese landen de poet en daarna ging Duitsland gezwind aan de slag om Duits Zuidwest-Afrika in te nemen zoals Namibië toen werd genoemd. Daar zaten sinds 1840 al wat Duitse zendelingen en kooplieden. Die hadden de keizer om bescherming gevraagd omdat de inlandse bevolking niet altijd gecharmeerd bleek van hun aanwezigheid. Met slechts 21 soldaten in 1889 was de Duitse kolonisatiemacht nu niet direct overweldigend te noemen, maar dat aantal nam gestaag toe. Dat gebeurde onder de bezielende leiding van de eerste Landeshauptman van Duits Zuidwest-Afrika, Ernst Heinrich Göring. Inderdaad, de vader van.

Zoals dat zo gaat, werden de soldaten op hun beurt gevolgd door Duitse kolonisten die handel gingen drijven met de inlandse bevolking. Deze bestond voornamelijk uit Nama en Herero, herdersvolken die op de pof goederen en alcohol kochten bij de Duitsers en zich daarbij zwaar in de schulden staken. Uiteindelijk moesten die schulden wel afgelost worden en dat gebeurde doordat de stammen hun land en vee verkochten aan de kolonisten. Na een grote pestepidemie onder de runderen konden veel stammen hun schulden niet meer voldoen en de onrust groeide. 

Generaal Lothar von Trotha

In 1904 sloeg de vlam in de pan en kwamen de Herero massaal in opstand. Kolonisten werden gedood en koeien gestolen. De Duitsers stuurden de beruchte generaal Lothar von Trotha erop af. Hij had zojuist de Chinezen tijdens de Bokseropstand een lesje geleerd en was dus geknipt voor de taak. Bij aankomst in Afrika wond hij er geen doekjes om en verkondigde dat de Herero geen Duitse burgers meer waren. Als ze toch nog binnen de grenzen van Duits Zuidwest-Afrika aangetroffen werden, zouden ze zonder pardon neergeschoten worden, vrouwen en kinderen niet uitgezonderd. 

Blijkbaar werden de levens van de inlanders niet erg waardevol geacht. Dit blijkt ook uit een wel heel bizar detail uit deze tijd. Soldaten en kolonisten stuurden vrolijk ansichtkaarten naar huis met daarop beelden van de oorlog. Eén kaart toont een aantal zwarte mannen die worden opgehangen in het bijzijn van hun vrouwen en kinderen. 

Ansichtkaart met gevangen Herero

De strijd was hevig, maar ongelijk. De Duitsers hadden de beschikking over mitrailleurs, een manier van oorlogvoeren waarop de Nama en Herero geen antwoord hadden. Toen de Duitsers ook nog hun waterputten in de Kalahari-woestijn vergiftigden waardoor veel van hen van de dorst omkwamen, was er geen houden meer aan. In 1884, toen Duitsland het land innam, woonden er zo'n 60.000 - 80.000 Herero. In 1908 waren er daarvan nog zo'n 16.000 - 18.000 in leven. Van de 20.000 Nama heeft minder dan de helft de oorlog overleefd. De rest was gevlucht of zat gevangen in concentratiekampen, een manier van interneren die de Duitsers hadden afgekeken van de Britten in Zuid-Afrika onder de Tweede Boerenoorlog (1899 - 1902). In 1985(!) zouden de Verenigde Naties de strijd van de Duitsers tegen de Herero veroordelen als de eerste genocide van de 20e eeuw. 

Ondertussen had ook keizer Wilhelm het zwaar, de stakker. Langzaam maar zeker verloor hij de absolute heerschappij aan zijn eigen generale staf. Toen hij in 1914 ook nog eens door een impulsieve beslissing Duitsland de Eerste Wereldoorlog in sleurde, was het snel gedaan met zijn macht. Uiteindelijk vluchtte hij in 1918 naar het neutrale Nederland waar hij in ballingschap leefde tot zijn dood in 1941. Maar tegen die tijd was er alweer een andere Duitse heerser-met-snor die er de smoor in had vanwege de Britten. Alleen was die géén familie van the Queen.